PERKEMBANGAN BAHASA

HAKIKAT PERKEMBANGAN

Perkembangan dan pertumbuhan merupakan satu proses dalam kehidupan manusia

yang berlangsung secara berterusan dari dalam kandungan ibu hingga akhir hayat. Tahap

perkembangan   merupakan   satu   fasa   mengenai   perjalanan   kehidupan   individu   yang

mengandungi  ciri-ciri khusus atau pola-pola tingkah laku tertentu. Perkembangan memiliki prinsip-prinsip yang berikut:

-          Perkembangan merupakan proses yang tidah henti-henti

-          Semua aspek perkembangan saling mempengaruhi

-          Perkembangan mengikut arah dan pola tertentu

-          Perkembangan terjadi pada tempat yang berlainan

-          Setiap fasa perkembanagan mempunyai ciri khas

-          Setiap individu yang normal akan melalui tahap perkembanagn

Perkembangan kanak-kanak bersifat menyeluruh

Perkembangan  menyeluruh  bermaksud perkembangan  kanak-kanak dari segi   jasmani,

emosi, rohani dan intelek atau kognitif. Dalam pengajaran dan pembelajaran, semua aspek ini

adalah saling berkait. Contohnya, kanak-kanak menyanyi lagu bertemakan binatang akan

melibatkan   fungsi   jasmani   seperti   pergerakan,   emosi   seperti   menyanyi   dengan   penuh

semangat, rohani seperti menghayati, dan intelektual seperti berfikir di samping melibatkan

aspek seperti sosial dan kreatif terutama dalam berkumpulan. Oleh itu, guru perlu fokus pada

perkembangan   kanak-kanak   hendaklah   secara   menyeluruh   bukannya   terpisah   dan

pelaksanaan kurikulum prasekolah dapat membantu bagi mencapai aspek ini

Aspek perkembangan menyeluruh

Menurut  Piaget,  proses   perkembangan  kognitif   kanak-kanak menjadi  lebih

sempurna menerusi tiga kebolehan asas yang berlaku iaitu :

a) Perkembangan kebolehan mental kanak-kanak untuk melakukan

a. Perkembangan   kebolehan   mental   kanak-kanak   untuk   melakukan

tingkah laku yang ketara seperti kebolehan mengira.

4

b

b) Melalui latihan yang diulang-ulang, rangkaian tingkahlaku yang  dikukuhkan dan digeneralisasikan sehingga menjadi skema tingkah laku yang stabil.

c. Hal-hal   umum   yang   betul-betul   difahami   oleh   individu   bagi

c)Hal-hal umum yang betul2 difahami oleh individu untuk mewujudkan sesuatu pengukuhan tingkah laku.

Contoh   aktiviti   yang   melibatkan   perkembangan   kognitif   ialah   bermain

bongkah. Ia dapat mengembangkan kognitif kanak-kanak dan meningkatkan

kefahaman   kanak-kanak   mengenai   bentuk,   saiz   dan   ciri-ciri,   kanak-kanak

boleh menjalani aktiviti dengan cara bermain seperti mengumpulkan bongkah

mengikut   ciri-ciri   yang   ditetapkan   iaitu   mengumpulkan   semua   bongkah

berwarna merah, mengumpulkan semua bongkah berbentuk bulat, segi tiga,

segi empat dan sebagainya

Aspek Perkembangan Bahasa

ii. Aspek Perkembangan Bahasa

Kanak-kanak belajar bahasa melalui pelbagai cara. Antaranya dengan meniru

bunyi yang pernah didengarinya. Mereka belajar dengan meniru orang dewasa

dan rakannya bercakap dan meluahkannya dengan cara tertentu. Contohnya,

permainan lagu berantai membolehkan kanak-kanak menghafal, menghasilkan,

mempelbagaikan   dan   memanipulasikan   perkataan   dalam   pelbagai   situasi.

Mereka membina perkataan yang lucu, mudah, dan mereka cerita khayalan

daripada pengalaman mereka sendiri. Dengan cara ini, kanak-kanak guru dapat

meningkatkan perkembangan bahasa kanak-kanak.

iii. Aspek perkembangan Sosial

Aspek Perkembangan Sosial

Perkembangan sosial amat penting dalam kehidupan manusia dan dipelajari

sejak kecil. Kemahiran asas sosial yang perlu dikuasai oleh kanak-kanak ialah

kemahiran menarik perhatian orang lain, berkongsi dan memberi, meminta dan

bertanya,   memberi   idea   dan   memuji   atau   memberi   penghargaan.   Ini

termasuklah cara kanak-kanak berinteraksi dengan kanak-kanak lain dan orang

dewasa dalam kehidupan mereka. Kemahiran sosial termasuklah berkongsi,

bekerjasama dan mematuhi peraturan

Semasa bergaul bersama rakan-rakan, kanak-kanak sebenarnya sedang belajar

cara-cara   berinteraksi   dan   bersosial   bersama   orang   lain   di   luar   daripada

lingkungan ahli keluarga. Apabila pendedahan sosial yang awal diberi kepada

kanak-kanak mereka mudah menyesuaikan diri dengan persekitaran di samping

dapat   menanam   sifat   berani   dan   berani   ke   hadapan.   Secara   langsung   ia

membantu perkembangan sosial mereka kerana penyesuaian semasa bergaul

adalah asas kepada proses sosialisasi kanak-kanak

Aspek Perkembangan Emosi

Perkembangan   emosi   bagi   seseorang   kanak-kanak   adalah   sangat   penting.

Sekiranya seseorang kanak-kanak gagal berkembang secara positif, mereka

mungkin tidak akan berjaya menghadapi tekanan-tekanan yang bakal dihadapi

dalam hidup. Oleh sebab itulah di peringkat prasekolah pemupukan emosi

positif amat dititik beratkan terutamanya dalam aktiviti bermain. Ini adalah

kerana bermain dapat membantu memberikan kepuasan dan ketenangan emosi

kepada   kanak-kanak   terutamanya   apabila   mereka   diberikan   kebebasan

berkreatif dan berimaginasi tanpa gangguan

Aspek Perkembangan Fizikal

Perkembangan fizikal merupakan suatu aspek penting dalam pendidikan awal

kanak-kanak. Komponen perkembangan fizikal memberi fokus kepada empat

aspek   penting   iaitu   perkembangan   psikomotor   halus,   perkembangan

psikomotor   kasar,   kesihatan   dan   keselamatan.   Kanak-kanak   harus   diberi

peluang   menyertai   pelbagai   aktiviti   pergerakan   yang   aktif,   pantas,   dan

mencabar.   Penguasaan   psikomotor   halus   yang   baik   amat   penting   dalam

membantu pergerakan asas dan kemahiran menulis kepada kanak-kanak.

Kaedah pengajaran dan pembelajaran

i)                    Menyediakan pengalaman pembelajaran ang pelbagai

Kanak-Kanak tidak semestinya belajar dalam bilik darjah sahaja. Berikan mereka peluang

untuk   merasa   sendiri   pengalaman   di   luar   bilik   darjah   untuk   memperkaya

ingatan dan fikiran mereka kepada flora dan fauna. Contohnya, guru membuat

lawatan   ke   Zoo   Negara,   taman   yang   berada   di   sekolah,   dan   sebagainya.

Menerusi pengalaman ini, mereka akan dapat membuka minda mereka dan

dapat menikmati sendiri pengalaman tersebut.

ii)                  Menggunakan bahan konkrit sebagai bahan bantu mengajar dalam

ii. Menggunakan   bahan   konkrit   sebagai   bahan   bantu   mengajar   dalam

mempelajari  kemahiran   yang  baru.  Bahan-bahan ini mestilah menarik dan

bersesuaian   dengan   pelajaran   yang   ingin   diajarkan   kepada   kanak-kanak.

Sebagai contoh, guru boleh menggunakan model-model tiga dimensi seperti

haiwan, tumbuhan mainan untuk mewakili objek yang dipelajari oleh mereka.

Pendekatan ini  boleh dipraktikkan untuk kanak-kanak di peringkat operasi

konkrit, iaitu kanak-kanak berumur 7 hingga 11 tahun.

iii)                Memberi arahan dengan menggunakan ayat yang pendek disertai dengan contoh agar mudah difahami.

iii. Memberi arahan dengan menggunakan ayat yang pendek dan disertai

 Contohnya, arahan untuk

murid   mengutip   sampah   yang   berada   disekeliling   mereka,   diberi   dengan

menggunakan ayat mudah dan jelas. Arahan yang pendek serta jelas ini akan

memudahkan murid untuk menuruti dan mengikuti kehendak guru.

iv. Memberi peluang kepada murid melakukan `hands-on’ terhadap sesuatu

kemahiran. Sebagai contoh, murid diberi peluang untuk membentuk perkataan

daripada potongan-potongan huruf. Dengan kaedah atau cara ini, murid akan

dapat meningkatkan lagi keyakinan terhadap diri mereka.

v. Memberi peluang kepada murid-murid agar dapat memanipulasi dan

menguji objek-objek yang diajarkan kepadanya. Berilah mereka peluang untuk

mencuba sendiri kemahiran yang dipelajari agar mereka dapat berfikir secara

kritis dan kreatif di bawah bimbingan guru. Contohnya, membuat eksperimen

dalam subjek sains tentang keperluan cahaya matahari untuk melakukan proses

8

fotosintesis tumbuhan. Dengan memberi  mereka peluang  untuk melakukan

eksperimen, murid-murid akan lebih faham dengan apa yang dipelajarinya dan

lebih mengetahui perkara tersebut berdasarkan pengalamannya tadi.

vi. Murid-murid   juga   seharusnya   diberi   pembacaan   dan   pembentangan

yang   ringkas   dan   tersusun.   Pembacaan   dan   pembentangan   ini   akan

meningkatkan keupayaan berbahasa mereka ke arah yang lebih baik. Guru juga

mesti memberi  peluang  kepada murid-murid untuk melahirkankan ideanya

sendiri. Contohnya, berikan mereka buku-buku yang mudah untuk dibaca, iaitu

buku yang mempunyai ayat-ayat mudah, kemudian beransur kepada yang lebih

kompleks. Kanak-kanak juga bebas untuk memberikan pandangannya sendiri.

Kemudian, guru membimbing kanak-kanak untuk membentangkan idea-idea

mereka dengan langkah-langkah mudah